Ugly Narration

Sarah Kozloff w swoim tekście Teoria narracji a telewizja pisze, że telewizja jest głównym gawędziarzem we współczesnym społeczeństwie. Wcześniej funkcję tą pełnili ludowi gawędziarze, mędrcy, powieści w odcinkach i słuchowiska radiowe. 

Autorka uważa, że telewizja przesiąknięta jest narracją: większość programów jeśli nie opiera się całkowicie na narracji, to z niej korzysta w większym lub mniejszym stopniu. Każdą narrację podzielić można na dwie części: historię i dyskurs. Telewizyjna narracja posiada dodatkowo trzecią warstwę - ramówkę, która wpływa na dwie poprzednie.

Historia 

Kozloff definiuje historię słowami Shlomith Rimmon - Kenan jako "serię wydarzeń zaaranżowanych w określonym porządku". Seymour Chatman za podstawowe składowe historii uważa "byty" ( postacie oraz scenografia) i "wydarzenia". Telewizja wykorzystuje zdolność widza do wysnuwania wniosków o związkach przyczynowych z kolejności wydarzeń. Nie wszystkie wydarzenia są tak samo ważne w historii. Jak zauważył  Roland Barthes można ustalić ich hierarchię. Najważniejsze wydarzenia posuwające akcję do przodu Chatman nazywa "rdzeniami", a te mniej ważne "satelitami".

Arystoteles jako pierwszy zauważył strukturę tragedii: początek, rozwinięcie i zakończenie. Na podstawie tego Gustav Freytag opisał typowy "trójkąt dramatyczny". Tą strukturę można odnieść do telewizji z wyjątkiem seriali.

W opublikowanej po raz pierwszy w 1928 roku "Morfologii bajki" Władimir Propp opisał siedem typów dramatycznych występujących naprzemiennie w bajkach, przedstawił kategorię i kolejność zdarzeń mogących wystąpić w bajce, a także wysnuł prawa odnoszące się do konstrukcji bajek magicznych. Wielu teoretyków narracji odnosząc się do koncepcji Proppa dowodziło, że historiami rządzi zestaw nie pisanych praw, przyswojonych przez wszystkich gawędziarzy oraz odbiorców w taki sposób, w jaki wszyscy przyswajamy sobie podstawowe prawa gramatyki.

Kozloff twierdzi, że seriale telewizyjne charakteryzuje "słaby suspens"- telewidzowie wiedzą, że bohaterowie muszą pojawić się w kolejnym odcinku, co powoduje niski poziom niepokoju. Naszym zdaniem współczesne seriale nie wpisują się w koncepcje autorki. Dzisiaj seriale wręcz prześcigają się w zaskakiwaniu widza i wzbudzaniu w nim silnych emocji. Często nawet pierwszoplanowe postacie umierają niespodziewanie ( np. "Zakazane Imperium", "Chirurdzy", "Rodzina Soprano", "Gotowe na wszystko").

Poliferacja linii fabularnych jest sposobem kompensacji niedostatku suspensu w serialach. Jest to np. uwikłanie postaci w wiele wątków jednocześnie. Poprzez wielowątkowość w narracji telewizyjnej historie przenoszą zainteresowanie publiczności z syntagmatycznej na paradygmatyczną - czyli ze strumienia zdarzeń na byty oraz ich rozwój.

Projekt  zbadania narracji w serialu amerykańskim "Ugly Betty" / "Brzydula Betty"

1. Obejrzenie serialu  

                       

2. Scenografia

Sarah Kozloff pisze, że scenografia w serialach jest stosunkowo słabo wyróżniająca się. W serialu UB scenografia jest zróżnicowana w zależności od miejsca akcji. Wbrew temu co pisze Kozloff miejsca te są zindywidualizowane. Scenografia mimo, iż trochę przerysowana i nawet czasem kiczowata dodaje wiarygodności. Centralnym punktem jest oryginalny i zawsze bardzo kolorowy strój głównej bohaterki.

                   

3. Uczestnicy

a) rzeczywisty autor - jak pisze Kozloff ciężko jest wyznaczyć autora serialu, ponieważ bardzo duża liczba osób pracuje przy produkcji

b) implikowany autor - "tekstualny konstrukt, posiadający dla widza znaczenie instancji organizującej świat widowiska ". W UB implikowanym autorem jest postać głównej bohaterki Betty Suarez 

c) narrator - w tym przypadku nie występuje prototypowy model narratora, czyli osoba głośno mówiąca, a agencja, która wybiera, porządkuje, prezentuje materiał i w ten sposób prezentuje narrację. Muzyka jest kanałem porozumiewania się niemej agencji narracyjnej z odbiorcami

d) wewnątrztekstowy odbiorca - substytut publiczności na ekranie. W tym serialu nie występuje taki odbiorca

e) implikowany widz - fikcyjny konstrukt, osoba, która perfekcyjnie porozumiewa się z implikowanym autorem. W UB implikowany widz jest zainteresowany modą, nie jest obojętny na sprawy mniejszości narodowych i seksualnych. Ponadto cechuje się specyficznym poczuciem humoru. Jest wrażliwy i empatyczny ( przeżywa ciężkie chwile razem z bohaterami) 

f) rzeczywisty widz - czyli każdy oglądający serial

4. Narrator

a) narrator może być homodiegetyczny ( usytuowany w świecie, o którym opowiada) lub heterodiegetyczny ( usytuowany poza diegezą). Jak pisałyśmy wyżej w UB nie ma prototypowego modelu  narratora, a jedynie agencja narracyjna - narrator wszystkowiedzący

b) narrator może opowiadać całą historię lub też jego opowiadanie może być osadzone w szerszej "historii". W UB jest to pierwszy typ narratora 

c) jaki stopień dystansu przestrzennego i czasowego istnieje pomiędzy wydarzeniami historii a czasem i miejscem opowiadania narracji - w UB agencja narracyjna opowiada na bieżąco ale czasem stosuje retrospekcje

d) jaki stopień przestrzennego, ironicznego i samoświadomego dystansu prezentuje narrator - w UB narrator jest niewidoczny, ale lekko zdystansowany

e) wiarygodność narratora - jest wiarygodny

f) stopień wszechwiedzy narratora - w UB narrator jest wszechwiedzący, ponieważ: 

- penetruje serca i umysły bohaterów 

- swobodnie porusza się w czasie i przestrzeni opowiadanej historii

- swobodnie porusza się pomiędzy postaciami, stając się w ten sposób nieograniczonym 

- wie wszystko, ale specjalnie nie mówi wszystkiego

5. Czas

a) historia przedstawiana jest chronologicznie, ale z wykorzystaniem retrospekcji
b) zawsze odcinek rozpoczyna się montażem scen z poprzednich odcinków, co jest wprowadzeniem widza, który nie ogląda regularnie serialu (bądź opuścił odcinek) do aktualnie nadawanego odcinka
c) wydarzenia dziejące się równocześnie są przedstawione za pomocą montażu równoległego

      

6. Pięć możliwości połączeń między historią a czasem trwania dyskursu wg Seymoura Chatmana

a) skrót - występuje w UB w postaci skrótów z poprzednich odcinków
b) elipsa - narracja UB opiera się na elipsach czasowych
c) scena - czas historii i dyskursu są jednakowe. Jest to podstawowy element narracji w UB
d) rozciągnięcie - raczej nie stosowane w UB
e) pauza - nie występuje w UB

7. Opcje powiązanie historii z dyskursem wg Gérarda Genette'a

a) pojedyncza wypowiedź -  opowiada jeden raz, to co zdarzyło się jeden raz - występuje w UB
b) powtórzenie - opowiada n razy, to co wydarzyło się tylko jeden raz - występuje w UB
c) iteracja - opowiada jeden raz, to co zdarzyło się n razy - nie występuje w UB

8. Ramówka
 - narracje telewizyjne są unikalne, ponieważ osadzają wszystkie teksty w metadyskursie, ramówce stacji telewizyjnej. Obecnie ramówka nie wpływa w tak duży sposób jak u Kozloff. Dziś można oglądać seriale na różnych kanałach telewizyjnych. Wszechobecność Internetu oraz nośniki DVD sprawiają, że można w ogóle nie korzystać z medium telewizyjnego do oglądania seriali. W związku z czym znaczenie ramówki jest zminimalizowane. 

9. Fabuła UB jest bardzo skomplikowana, porusza wiele wątków i dotyczy wielu postaci. Konstrukcja narracji niewątpliwie wciąga widza w świat serialu. Nawet widz nie znający od samego początku serialu łatwo może dołączyć do grona stałych odbiorców.